Euskal Mitologia (II)
Jakin badakigu euskal mitologia pertsonaia ugariz eta interesgarriz osatzen dela. Aurreko irakurgai batean Mariz, Majuz, Atarrabiz eta Mikelatsez, Etsaiz, Zezengorriz eta Sorginez irakurri ahal izan zenuen. Oraingoan, Basajaun, Jentilak, Galtzagorriak, Lamiak, Tartalo, Olentzero eta Akerbeltz nor diren jakingo duzu. Irakur itzazu hurrengo lerroak.
Basajaun oso gizon indartsua da, eta oso altua. Bizarra dauka eta ile oso luzea. Hain da luzea bere ilea, non ia gorputz osoa estaltzen dion. Basajaun basoan bizi da, eta bere izenak adierazten duen bezala, basoko jauna da. Abereak babesten ditu pertsonaia honek. Basajaun inguruan badabil, ardiak lasai egoten dira, eraso egin nahi dieten otsoei aurre egiten baitie. Nekazaritza ongi ezagutzen du Basajaunek, gizakiak baina hobeto. Nekazaritzaren inguruko gauza asko irakatsi dio basajaunek gizakiari.
Tartalo ere izaki handia da, baina gaiztoa. Begi bakarra du. Haitzuloetan bizi da, eta gizakiak harrapatzen saiatzen da. Norbait harrapatuz gero, bere haitzulora eraman eta jan egiten du.
Akerbeltz aldiz, lur barruan bizi den izaki ahaltsua da. Hainbat animalia izaten du bere babespean. Animalia hauek era guztietako oker eta gaitzetatik babesten ditu. Baserrietan, bertako animaliak zain ditzan, aker bat hazten da akerbeltzen omenez. Ekaitzak ere sor ditzake akerbeltzek.
Jentilak mendian bizi ziren gizon handi eta basatiak dira. Oso indartsuak ziren, eta harri handi eta astunak alde batetik bestera eramateko gai ziren. Gaur egun monumentu megalitiko bezala ezagutzen ditugun oroitarriak jentilek eginak dira. Olentzero ere jentila da, Jesusen jaiotzaren berri emateko menditik jeitsi zena.
Galtzagorriak, aldiz, izaki txiki-txikiak dira. Hain dira txikiak, non orratz-ontzietan bizi diren. Gizakiei euren lanetan laguntzen diete. Irrikaz egoten dira euren jabeek noiz deituko, eta beti prest egoten dira euren nagusien aginduak betetzeko.
Lamiak erreka zuloetan edo itsasoan bizi diren emakume ederrak dira. Erreka zuloetan bizi diren lamiek oiloen hankak izaten dituzte. Itsasoan bizi direnek, aldiz, gerritik gora emakumeak badira ere, gerritik behera arrain itxura dute. Ile luzea izaten dute lamiek, eta urrezko orraziz orrazten dute euren adatsa. Ortzadarrean ere lamia bat bizi da. Ortzadarra lamiaren ilean eguzkiaren izpiak islatuz sortzen da. Lamiak emakume zintzoak dira, eta opari bat ematen dietenei euren lanetan laguntzen diete.